Dermatologia ogólna

Trądzik może wystąpić w każdym wieku, ale głównie występuje u nastolatków i młodych dorosłych. Jest to choroba zapalna mieszków włosowych, a w jej patogenezie biorą udział różne czynniki. Leczenie zależy od rodzaju trądziku i jego nasilenia. Istnieją różne opcje leczenia miejscowego i leków ogólnoustrojowych.

Leczenie wymaga czasu i wytrwałości, ponieważ wyleczenie wszystkich objawów choroby może zająć wiele miesięcy. Leczenie często uzupełniane jest dodatkowymi zabiegami (laser, peelingi chemiczne) mającymi na celu usunięcie przebarwień pozapalnych i blizn. Ważną rolę w leczeniu trądziku odgrywa również właściwa pielęgnacja skóry w domu.

Różne rodzaje alergii mogą objawiać się na skórze. Do najczęstszych chorób alergicznych należą: pokrzywka, atopowe zapalenie skóry i wyprysk kontaktowy. W procesie leczenia ważne jest określenie potencjalnego alergenu wywołującego zmiany skórne.

Istnieje wiele przyczyn łysienia. Niektóre mogą być uwarunkowane genetycznie, takie jak łysienie androgenowe mężczyzn i łysienie androgenowe kobiet, a niektóre mogą mieć podłoże autoimmunologiczne, takie jak łysienie plackowate. Stres, niedobory żywieniowe, niektóre choroby i leki, a nawet sposób stylizacji lub pielęgnacji włosów mogą również powodować wypadanie włosów. Uzyskanie właściwej diagnozy i leczenia zwykle pomaga w odrastaniu włosów lub zatrzymaniu procesu ich wypadania. W diagnostyce wypadania włosów standardowym badaniem jest trichoskopia, czyli nieinwazyjna metoda, podczas której skóra głowy, mieszki włosowe i łodygi włosów są oceniane pod powiększeniem. Metoda leczenia zależy od rodzaju wypadania włosów. Leczenie doustne jest często łączone z mezoterapią skóry głowy. W ostatnich latach nastąpił znaczny postęp w leczeniu wypadania włosów, zwłaszcza u pacjentów z łysieniem androgenowym i łysieniem plackowatym.

Wśród nowotworów skóry najgroźniejszym rakiem jest czerniak, który może rozwinąć się z istniejących znamion na skórze, ale także jako zupełnie nowa zmiana, początkowo przypominająca typowy pieprzyk. Czerniak to szybko rozwijający się nowotwór, który daje przerzuty. Wykryty we wczesnym stadium daje pełne szanse na wyleczenie, dlatego tak ważne jest regularne badanie pieprzyków (dermatoskopia).

Wśród nieczerniakowych nowotworów skóry najczęstsze są rak podstawnokomórkowy i kolczystokomórkowy. Główną przyczyną ich powstawania jest promieniowanie ultrafioletowe, dlatego większość nowotworów powstaje na częściach ciała narażonych na działanie promieni słonecznych, zwłaszcza u osób w wieku powyżej 50 lat. Regularne badania dermatoskopowe pozwalają na ich wczesne wykrycie i pełne wyleczenie.

Łojotokowe zapalenie skóry jest przewlekłą, zapalną chorobą  skóry. Jest jedną z najczęstszych przyczyn konsultacji dermatologicznych. Charakteryzuje się rumieniowo-złuszczającymi, powierzchownymi zmianami w obszarach łojotokowych: skóra głowy, brwi, fałdy nosowo-wargowe. Czynniki takie jak stres, infekcje, nagłe zmiany klimatyczne mogą nasilać ogniska łojotokowego zapalenia skóry. Leczenie w większości przypadków jest miejscowe. Pacjenci w okresach remisji objawów często wymagają leczenia podtrzymującego, aby zapobiec dalszym zaostrzeniom choroby.

Nadmierna potliwość (hiperhydroza) jest bardzo powszechnym problemem wśród pacjentów. Często dotyczy miejscowych obszarów ciała: dłoni, stóp, pach, ale w niektórych przypadkach ma charakter uogólniony. Potliwość może być tak nasilona, że czasami stanowi problem w pracy i w kontaktach towarzyskich. Obecnie dysponujemy wieloma metodami leczenia nadpotliwości. Gdy produkty do stosowania miejscowego nie pomagają, w zależności od obszaru ciała można rozważyć iniekcje toksyną botulinową, jonoforezę, zabiegi laserowe lub leczenie doustne. W rzadkich przypadkach pacjenci są kierowani na sympatektomię, która jest leczeniem chirurgicznym.

Infekcje skóry mogą być wywoływane przez bakterie, wirusy lub grzyby. Typowe bakteryjne choroby skóry to m.in. liszajec, czyrak. Do wirusowych chorób skóry zaliczamy: opryszczkę zwykłą, półpasiec, mięczak zakaźny, brodawki wirusowe. Choroby grzybicze są najczęściej wywoływane przez dermatofity lub drożdżaki i mogą dotyczyć zarówno skóry, jak i paznokci i włosów.

Melasma lub ostuda charakteryzuje się nabytymi hiperpigmentowanymi brązowymi plamami zlokalizowanymi w obszarach narażonych na działanie światła, głównie na twarzy. Występuje częściej u osób o ciemnej karnacji, które mieszkają na obszarach nasłonecznionych. Czynniki wyzwalające obejmują ekspozycję na słońce, ciążę, doustne środki antykoncepcyjne i niektóre inne leki. Obecnie nie ma defnitywnego leczenia melasmy, ponieważ zmiany mają tendencję do nawrotów. Zabiegi obejmują m.in kremy rozjaśniające pigment oparte głównie na hydrochinonie, peelingi chemiczne, mikroiniekcje, światło pulsacyjne, laser i doustne leczenie kwasem traneksamowym. Niezależnie od sposobu leczenia, u wszystkich pacjentów niezbędna jest fotoprotekcja.

Badanie znamion (dermatoskopia) wykonywane jest przy użyciu specjalnej "lupy" powiększającej, zwanej dermatoskopem. Regularne kontrole znamion u dermatologa dają możliwość wczesnego wykrycia nowotworów skóry, a tym samym zastosowania leczenia, które daje pełne szanse na wyleczenie. Regularne kontrole znamion są szczególnie ważne u osób o jasnej karnacji, które w dzieciństwie doznały oparzeń słonecznych, osób z wieloma znamionami, krewnych osób, które chorowały na czerniaka.

Łuszczyca jest przewlekłą chorobą zapalną, która objawia się łuszczącymi blaszkami zlokalizowanymi głównie na łokciach, kolanach i skórze głowy. Istnieje pewna genetyczna predyspozycja do rozwoju zmian chorobowych. Czynniki takie jak stres, alkohol, infekcje lub niektóre leki mogą nasilać ogniska łuszczycy. Leczenie zależy od nasilenia, zakresu i typu klinicznego choroby. W większości przypadków stosuje się leki miejscowe i fototerapię, ale w bardziej zaawansowanych przypadkach rozważa się leczenie ogólnoustrojowe, w tym leki nowej generacji zwane lekami biologicznymi.

Swędzenie (świąd) jest jednym z najczęstszych objawów chorób skóry. Zwykle towarzyszy większości chorób dermatologicznych, ale może być również jedynym objawem. Jest to bardzo dokuczliwy objaw, który może znacząco wpływać na codzienne życie. Wyzwaniem diagnostycznym jest świąd, któremu początkowo nie towarzyszą żadne zmiany skórne, zwłaszcza gdy jest intensywny i uogólniony. Pacjent z takim objawem wymaga postępowania diagnostycznego, gdyż może być pierwszym zwiastunem innych chorób, ale nie zawsze. Izolowany świąd jest często związany z nadmiernie suchą, nadwrażliwą i podrażnioną skórą i może dotyczyć różnych miejsc, w tym okolic intymnych. Leczenie świądu zależy od jego przyczyny i nasilenia.

Trądzik różowaty jest powszechną, przewlekłą chorobą skóry, w której na twarzy pojawia się rumień, grudki zapalne, krosty i teleangiektazje (drobne, trwale rozszerzone naczynia krwionośne). W zależności od rodzaju zmian skórnych wyróżnia się cztery typy trądziku różowatego. Choroba występuje zazwyczaj u osób dorosłych w średnim wieku. Główną rolę w powstawaniu choroby odgrywają predyspozycje genetyczne związane z nadmierną reaktywnością drobnych naczyń krwionośnych skóry twarzy, co prowadzi do ich rozszerzenia i wtórnie do stanu zapalnego. Metody leczenia są różne i zależą od objawów. W terapii można stosować leki miejscowe, doustne lub zabiegi laserowe. Należy pamiętać, że trądzik różowaty jest schorzeniem przewlekłym. Możemy leczyć istniejące zmiany skórne, ale pacjenci często mają zaostrzenia. Aby ograniczyć nasilenia choroby do minimum, niezwykle ważne jest przestrzeganie zasad prawidłowej pielęgnacji skóry oraz unikanie czynników zaostrzających, czyli takich, które przyczyniają się do nadmiernego rozszerzenia naczyń krwionośnych. Niezwykle ważna jest fotoprotekcja skóry twarzy (kremy przeciwsłoneczne). Dużym wyzwaniem w leczeniu trądziku różowatego jest rumień twarzy, który zwykle nie ustępuje po zastosowaniu leków miejscowych i doustnych. Skuteczną metodą usuwania istniejących zmian rumieniowych są zabiegi laserowe, zwykle wykonywane w seriach (co kilka tygodni). Teleangiektazje również mogą być usuwane za pomocą lasera lub elektrokoagulacji.

Brodawki wirusowe są najczęstszym objawem klinicznym zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Są zaraźliwe i bardzo powszechne u dzieci, ale mogą występować w każdym wieku. Istnieje wiele typów wirusa HPV, które powodują powstawanie różnych rodzajów brodawek. Najczęściej stosowanymi metodami leczenia są miejscowe keratolityki i krioterapia ciekłym azotem.